ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਜਾਂ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ!
ਉਦਾਰਤਾ, ਸੁਆਰਥ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਦੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਲਿਖਤ
ਲੇਖਕ: ਜ਼ਫ਼ਰ ਇਕਬਾਲ ਜ਼ਫ਼ਰ ਲਾਹੌਰ ਪੰਜਾਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨ
ਇਹ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਵੀ ਬੜੀਆਂ ਅਜੀਬ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ।ਮਨੁੱਖ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਤਾਂ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਹਾਲਾਤ ਗਰੀਬੀ ਨੂੰ ਮਿਟ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮੀਰ ਉਹ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਅਮੀਰ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਲਈ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ। ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਮੁਲਾਜਮਾਂ ਵਾਂਗ ਦਿਸਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਹਾਲਤ ਬਦਲਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਇਸ ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੇਖਾ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਮੀਰਾਂ ਲਈ।ਧਰਤੀ ਰੱਬ ਦੀ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ।ਉਹ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਮਾਲਕ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਉਹ ਕਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਾਲਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦੀ ਜਾ ਸਕਦੀ, ਪਰ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਖਰੀਦਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਔਲਾਦ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਦਿਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਾਸਾ ਦੇਖੋ ਯਵੀ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਗੁਲਾਮ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਗੁਲਾਮ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਉਸ ਦੀ ਮਾਲਕ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇਨਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ | ਕਿਤੇ ਵੀ ਜਾਣ ਲਈ।ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਦੇ ਸਰੀਰ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਮਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਖਾਲੀ ਥਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਉਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।ਅਜਿਹੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਗੀਰਦਾਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸੈਂਕੜੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਨਾਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੁਖੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਬੋਝ ਤਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਹੈ, ਇਕੱਲੇ ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਔਲਾਦ ਵਿਚ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਇਹ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੀ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸੁਖਾਲਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਰਾਹ ਹੈ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੰਗ ਦਿਮਾਗ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਇੱਛਾ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਓ. ਜੇ ਇਹ ਕਥਨ ਹੈ ਕਿ ਵੰਡ ਦੀ ਸ਼ਰੀਅਤ ਡੀ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਵਿਰਸੇ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਬੱਚੇ ਆਪ ਹੀ ਵੰਡਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਤੱਕ ਝਗੜੇ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹਨ। ਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਿਆਂ ਨਸਲਾਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਹੀ ਨਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦਰਦਨਾਕ ਅਹਿਸਾਸ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਨਾ ਲੈਣ ਦਿਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਪੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਜੀਓ, ਹਰ ਤੂਫਾਨ, ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਸਹਿ ਕੇ। , ਮੀਂਹ , ਧੂੜ , ਠੰਡ ਅਤੇ ਕੜਕਦੀ ਧੁੱਪ , ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਢੱਕਣ ਅਤੇ ਛਾਂ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ , ਭਾਵ ਤੁਸੀਂ ਇੰਨੇ ਬੁੱਢੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਏ ਜਿੰਨੇ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਹੈ , ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ। ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨੂੰ ਹੀਰੋ ਬਣਾਓ। ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਰੂਪ ਦੇ ਚਮਕਦੇ ਤਾਰੇ ਜੋ ਹਰ ਯੁੱਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚਮਕਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਛੁਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਥਾਨ ਉਸ ਦੁਰਲੱਭ ਉਦਾਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੇ ਹਨ। ਅਣਗਿਣਤ ਅਮੀਰ ਲੋਕ।ਇਹ ਅੰਤਰ ਇਸ ਤੱਥ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਧਨ-ਦੌਲਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ, ਦਿਮਾਗ਼ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਦੇ ਮਾਲਕ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਯੋਗ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਦੌਲਤ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰੂਹ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟ ਕੇ ਪਰਲੋਕ ਨੂੰ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਅਜਿਹੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਚਾਨਣ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਮਿਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਮਹਿੰਗੇ ਲੋਕ ਹਨ।ਨਵਾਬ ਮੁਜ਼ੱਫਰ ਅਲੀ ਖਾਨ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਕੀਮਤੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਵਾਬਜ਼ਾਦਾ ਲਿਆਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਜੋ ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।ਉੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮਹਿਲ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ।ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗਰੀਬ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਧੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹਫਤੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਬਰਾਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ। ਜੇਕਰ ਜਗ੍ਹਾ ਨਾ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਨਵਾਬ ਮੁਜ਼ੱਫਰ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਮਹਿਲ ਅਜੇ ਵਰਤਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਹੈ, ਬਾਰਾਤ ਨੂੰ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਿਓ, ਲੜਕੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਨਵਾਬ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਮੇਰੀ ਲੜਕੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹਿਲ ਦੇ ਦਿਓ ਪਰ ਸ਼ਰਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਰਾਤ ਆਦਿ ਦਾ ਭੋਜਨ ਵੀ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਧੰਨਵਾਦੀ ਰਹਾਂਗਾ।ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਮੌਕਾ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲਦਾ ਹੈ?, ਘੁਸਰ-ਮੁਸਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਨੇ ਪੱਗ ਤੋਂ ਹੰਝੂ ਪੂੰਝਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ: ਨਵਾਬ ਸਾਹਿਬ। , ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਖਰੀਦਿਆ ਹੈ ਮੈਂ ਕੀ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ? ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਭਾਵੇਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਜਾਨ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਦਿਆਲਤਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ। ਉਸ ਨੇ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਬੀਆਂ ਦਾ ਝੁੰਡ ਕੱਢ ਕੇ ਗਰੀਬ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।ਵਿਆਹ ਕਰ ਲਓ।ਕੁੜੀ ਦਾ ਬਾਪ ਵੀ ਮਮਨੂਨ ਸੀ ਤੇ ਅਸ਼ਕਬਰ ਵੀ।ਬਾਰਾਤ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਮਹਿਲ ਦੀਆਂ ਚਾਬੀਆਂ ਵਾਪਿਸ ਦੇਣ ਗਿਆ।ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਬਾਗ਼ ਉੱਤੇ ਹੁਣ ਤੋਂ ਇਹ ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਬਾਗ ਅੱਜ ਵੀ ਉਸੇ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਦੁਨੀਆਂ ਅਮੀਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀਆਂ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਕਦੇ ਵੀ ਦਰਿਆਦਿਲੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦਾ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਗਹਿਣੇ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਔਲਾਦ ਲਈ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿਉਂਦੀ ਜਾਗਦੀ ਮਿਸਾਲ ਬਣਦੇ ਹਨ।
